De Kracht van Acht: meer Interventiekracht met de Roos van Leary – door Hanneke Laarakker en Bert van Dijk

De Roos van Leary in de praktijk

Doortje zou ‘s avonds oppassen bij de buren, om 19.00 zou buurman Hans bellen om de tijd af te spreken. Natuurlijk was Doortje op dat moment in gesprek, dat is ze meestal. De vaste telefoon was ook bezet, dus Doortje was niet bereikbaar.

Doortjes moeder Sarah besloot om even bij de buren langs te gaan om de afspraak te maken.

Buurman Hans deed open. “Ik dacht dat ik een afspraak met je dochter had. Die laat me mooi zitten. Ik moet weg en ze is niet te bereiken”.

Sarah legde uit wat er aan de hand was, maar buurman schakelde alleen maar op. Dat Sarah een onbetrouwbare dochter had en dat ze niet meer hoefde op te passen.

Zonder verwijt over hun vaagheid over de aanvangstijd stelde Sarah voor zelf even de tijd te overbruggen. Maar Hans bleef boos en vond dat het helemáál mooi was dat Doortje haar moeder nu liet opdraaien voor haar afspraak. Voor hem hoefde het allemaal niet meer, hij zou zijn afspraak wel afzeggen.

Sarah raakte even in de war, voelde irritatie en wilde dit niet zomaar over haar kant laten gaan. Zó hoefde hij niet over Doortje te oordelen! Gelukkig kon ze zich ook in de situatie verplaatsen. Ze kende als moeder natuurlijk de stress die ontstaat als je je kinderen op een bepaald moment in bed wil hebben. Dus reageerde ze op de stress en zei ze: “Dat kan ik me heel goed voorstellen Hans, maar ik vind het echt geen enkel probleem om even te blijven en dan kun jij gewoon weg. Ik regel de rest wel voor je”.

En – o wonder – opeens zag ze zijn gezicht verzachten en was de boosheid weg. Hij accepteerde haar aanbod en ging naar zijn afspraak.

Sara gaf haar buurman Hans erkenning voor zijn situatie. In termen van de Roos van Leary heeft zij hem van ‘afstand’ naar ‘nabijheid’ bewogen: van interactie die gericht is op taakgerichte, inhoudelijke zaken en die makkelijk kan leiden tot een conflict naar interactie die gericht is op mensgerichte, relationele zaken en die eerder leidt tot harmonie. Dit door haar emotie (irritatie) te voelen én zich tegelijkertijd te laten leiden door haar hart dat begrip heeft voor de frustratie van haar buurman.

Interventies en de Roos van Leary

De Roos van Leary is een bijzonder krachtig instrument om de wederkerigheid in interactie optimaal te benutten. Je weet gewoon dat een afstandelijk relatievoorstel afstand in de interactie veroorzaakt. Evenzo roept een nabijheidsgericht relatievoorstel nabijheid op. Dat heeft niet alleen te maken met gedrag (zoals zo vaak wordt verondersteld als het gaat om dit model), maar veel meer met de perceptie daarvan door de ander. De ontvanger bepaalt! De manier waarop iemand een relatievoorstel interpreteert en beoordeelt maakt hoe hij of zij reageert. De ontvanger bepaalt welke relatiedefinitie ontstaat.

We kunnen 8 relatievoorstellen definiëren: leiden, helpen, meewerken en volgen (nabijheid), bepalen, grenzen stellen, opstandig zijn en terugtrekken (afstand).

De buurman in het voorbeeld ontving aanvankelijk alleen maar afstandelijke voorstellen (opstand misschien), hij was immers zelf al boos. Sarah had nog zo vriendelijk kunnen klinken (helpen), de buurman was nog niet zover. Pas in tweede instantie trok hij bij naar de nabijheidskant. Sarah liet zich niet verleiden om ook naar afstand te bewegen, ook al voelde ze die wel. Ze koos bewust voor harmonie om haar doel te bereiken, de buurman te helpen en de relatie te onderhouden. Ze gebruikte daarvoor de kracht van Compassie en de kracht van Erkenning. Lees meer over de inzet van deze krachten op de website van de Leary Academy.

Wat een interventiekundige hieraan heeft?

De Roos van Leary kan enorm helpen om interactiepatronen te begrijpen en beïnvloeden. Dat geldt niet alleen voor individuele cases, zoals hierboven, maar ook op groeps-, team- of organisatieniveau. Ook in teams en organisaties zijn vaak knellende interactiepatronen aanwezig.

Als interventiekundige is het belangrijk om het ongewenste (of knellende) patroon te herkennen en erbuiten te blijven. Als jij je laat mee voeren in zo’n patroon word je onderdeel van het patroon en kun je niet meer interveniëren.

Een interventiekundige wil daartoe helder waarnemen, zich bewust zijn van zijn interpretaties en emoties en van de eerste neiging die de ander bij hem oproept. Van daaruit kan hij een heldere, bewust keuze maken en de kracht van 8 inzetten.

De kracht van 8

De krachten die bij de relatievoorstellen horen, zijn:

• de kracht van de assertiviteit
• de kracht van uniciteit
• de kracht van duidelijkheid
• de kracht van de stilte vanuit afstand
• de kracht van verantwoordelijkheid
• de kracht van erkenning
• de kracht van compassie
• de kracht van aanpassing vanuit nabijheid

Juist door deze krachten wordt duidelijk dat alle relatievoorstellen vanuit kracht gedaan worden. En hiermee wordt de oude, welbekende benaming van de as ‘samen’ en ‘tegen’ ontzenuwd. Vindt niet alle interactie plaats vanuit betrokkenheid op het onderwerp van gesprek? Zijn niet alle relatievoorstellen een teken dat de betrokken mensen iets met elkaar willen? Alle relatievoorstellen hebben dus in hun context een constructieve intentie. De as van ‘samen’ en ‘tegen’ is hiermee dus eigenlijk een as van ‘nabijheid’ en ‘afstand’. Op deze manier wordt de Roos van Leary waardevol bij het waarderend onderzoek.

Hoe helpt het de A.I. Practitioner?

Waarderend werken is bedoeld om de constructieve krachten en intenties van personen, groepen en organisaties op tafel te krijgen. Door ook verschillen in meningen te zien als krachtige betrokkenheid en de kracht van 8 te benoemen, wordt het gemakkelijker naar elkaar te luisteren en begrip op te brengen voor iemand met een andere mening. Van daaruit is het gemakkelijker te zoeken naar intenties en te vragen naar overtuigingen, normen en waarden. De belangrijke elementen onder de waterlijn die zo vaak onbesproken blijven maar wel ons handelen bepalen.

De Roos van Leary gaat dus over veel meer dan alleen het beïnvloeden van gedrag. Juist door te begrijpen hoe diep verankerd een relatievoorstel kan zijn en te onderzoeken welke kracht er schuilt onder dat gedrag, kunnen we als interventiekundige iets toevoegen. De Roos van Leary geeft ons handvatten om betekenisvolle vragen te stellen en aan te sluiten bij onze klant. Daarmee faciliteren we zinvolle gesprekken en kunnen we constructieve krachten activeren.

Zelf ervaren?

Hou dan onze agenda in de gaten of schrijf je in voor de nieuwsbrief en we houden je op de hoogte van relevantie opleidingen en workshops.