Verhalen zijn belangrijker dan de feiten: wat vertel jij over jouw organisatie? – Door Hanneke Laarakker

Het team dat niet lekker liep

Het team bestond uit voornamelijk mannen. Logisch toch, het betrof een ICT afdeling. De (voornamelijk) mannen werkten niet lekker samen en kregen klachten van hun eigen management én van klanten. Daar moest iets aan gebeuren…

Het team was van dusdanige omvang dat we teambijeenkomsten organiseerden in drie ‘shifts’. Volgens goed ‘waarderend onderzoeken’, vroegen we de deelnemers tijdens de eerste bijeenkomst te benoemen waar ze trots op waren, wat er goed ging en waar ze verbetering wensten. Ze schreven dit op grote post-its en schetsten vervolgens met elkaar het beeld van de situatie die ze bereikt wilden hebben over een jaar. Vervolgens bespraken we met elkaar wat zou kunnen bijdragen aan het realiseren van die toekomst en ieder teamlid maakte zichzelf verantwoordelijk voor een onderwerp, een taak of een ‘quick win’.

Door de laagjes van scepsis heen

Daarna gingen zij een maand lang aan de slag. Toen we na een maand terugkwamen voor een volgende teambijeenkomst, moesten we eerst door een paar laagjes: teleurstelling, scepsis, gelatenheid en verwijten. Nee, het zou allemaal vast toch niet gaan lukken.

Maar, door vast te houden aan ons gezamenlijk waarderend actieonderzoek kwamen we toch weer een stapje verder.

Dit patroon herhaalde zich iedere bijeenkomst, tot we in de laatste bijeenkomst gingen evalueren. Het team was unaniem over de vraag: “wat heeft dit traject jullie nu opgeleverd?” Het antwoord was: “niks, zoals dat altijd gaat hier”.

En tóch leverde het wat op

Op ons voorstel pakten we de post-its erbij die tijdens de eerste bijeenkomst gemaakt waren. Als een post-it een onderwerp bevatte dat met succes was afgehandeld, mocht het in de prullenmand. Als de post-it een onderwerp bevatte dat zich op de goede weg ontwikkelde, mocht het op het bord ‘in progress’ geplakt worden. Als het onderwerp niet uit de verf gekomen was, mocht het op het bord ‘opnieuw bespreken’.

En wat bleek: álle onderwerpen waren aangepakt en alle onderwerpen waren ofwel ver in progress ofwel hadden het gewenste resultaat bereikt. Hoe kan dit?

Een verhaal creëert werkelijkheid

In het nagesprek concludeerden de teamleden dat zij zich niet bewust waren van de vorderingen die ze maakten. Zo keken ze niet, zo beoordeelden zij niet, zo praatten ze niet met elkaar. Wat goed gaat, is normaal; wat niet goed gaat, is ergerlijk en iemands schuld.

Dit was het verhaal van hun team. Dit verhaal creëerde hun werkelijkheid. En gaandeweg waren ze naar die werkelijkheid gaan werken. De hoogste tijd dus om het verhaal te veranderen. Dan verandert de werkelijkheid vanzelf mee.

Hanneke Laarakker – mede-eigenaar Instituut voor Interventiekunde