Waarom Kurt Lewin cruciaal is voor onze manier van werken

Kurt Lewin (1890 – 1947) was een Joodse Pruisische psycholoog, die was gevlucht voor de jodenvervolging in Nazi Duitsland. We kunnen hem zien als de vader van de sociale psychologie.

Door: Barbara van Kesteren

Ontstaan sociale psychologie

De sociale psychologie is een betrekkelijk nieuwe richting binnen de bredere Psychologie. Het ontstond na de Tweede Wereldoorlog. Dat is niet toevallig. In tijden van oorlog (en liefde), is alles toegestaan. Een aantal wetenschappers vroeg zich na deze oorlog af waarom. Welke dynamieken van menselijk gedrag liggen daar onder? Hoe kan het dat mensen elkaar zoveel wreedheden aan kunnen doen? En wat kunnen we hiervan leren voor het heden en de toekomst?

Bijna zijn hele familie was omgekomen in de oorlog. Hij zelf is net op tijd ontkomen door naar Amerika te emigreren met zijn gezin. Daar ontmoette hij Amerikaanse wetenschappers.

De samenkomst van Europese en Amerikaanse wetenschappers veroorzaakte een kruisbestuiving in filosofieën, methoden, stromingen en ideeën. Hierdoor zijn er nieuwe onderzoeksgebieden ontstaan. Deze hebben de (sociale) wetenschap van tegenwoordig mede gevormd.

Zijn vraag, waarom doen mensen wat ze doen, heeft hij dieper onderzocht, onder andere door het National Training Laboratory Institute (NTL) op te zetten in Bethel, Maine (USA). Het NTL bestaat nog steeds, en biedt tot de dag van vandaag trainingen aan.

Bij het NTL werd sociaal gedrag onderzocht, door mensen bij elkaar te laten komen in zogenaamde T-Groups (Training Groups). Hierin ontstond een groepsdialoog, die vervolgens dieper werd onderzocht. Wat is precies sociaal gedrag? Waardoor wordt het beïnvloed? En hoe zetten we mensen aan tot gedragsverandering? Het NTL werd ook wel een cultureel eiland genoemd, waar dit soort gedragsexperimenten werden uitgevoerd. Helaas overleed Lewin net voordat hij kon starten met de uitvoer van de T-Groups.

Methoden Kurt Lewin

Enkele methoden van Kurt Lewin zijn erg bekend, zoals de Krachtenveldanalyse, Action Research, democratisch leiderschap, en het veranderproces ‘unfreeze – change – refreeze’. Deze technieken zijn nog steeds actueel, en hanteren wij bij onze organisatie ontwikkelingstrajecten.

Quotes van Lewin onderstrepen nut en noodzaak van deze methoden en technieken:

  • “Gedrag ontstaat doordat persoonskenmerken en situationele factoren elkaar wederzijds beïnvloeden”.
  • “Er is niets zo praktisch als een goede theorie”.
  • “Als je iets wilt begrijpen, probeer het dan te veranderen”.
  • “Iedere stem telt”.
  • “Democratie is een heldere structuur met daarbinnen grote vrijheid”.

Kurt Lewin neemt een bijzondere plek in binnen de verschillende opleidingen Appreciative Inquiry die het Instituut aanbiedt.