Een waarderende houding hebben, ook als je op de proef wordt gesteld?

Wanneer je op de proef wordt gesteld

Heb je weleens dat je met een groep mensen werkt, en dat je je best wel doet, maar het komt niet ‘los’? Je doet alles volgens het boekje. Je bent gewend dat als je met Appreciative Inquiry werkt er altijd wel iets gebeurt, maar nu gebeurt het niet. Je voelt je eigenlijk ook niet helemaal lekker. Je vond het spannend van tevoren en voelt die spanning nog steeds. De mensen kijken je aan… Ze stellen allerlei kritische vragen. Je voelt je ongemakkelijk. Stiekem vind je deze mensen ook helemaal niet leuk meer. Blij als het straks voorbij is!

Is zoiets jou weleens overkomen?

Ik denk dat wij allemaal weleens een ‘mislukte’ sessie hebben begeleid. Dat kan aan van alles liggen. Van ‘gedoe’ in de organisatie, tot aan dat jij niet lekker in je vel zit. Zelf heb ik weleens een groep begeleid tijdens een training Appreciative Inquiry, waar het niet lekker liep. Op zich hadden ik en mijn collega, waarmee ik samen die training gaf, er wel zin in. Maar er speelde op de achtergrond zo veel. Ik viel in voor iemand die ongeneeslijk ziek was geworden. Terwijl ik het over waarderen had, over onderzoeken, over positieve energie, voelde ik dat op het moment zelf niet. Ik was gewoon harstikke verdrietig.

Het leek wel alsof er mensen in de groep waren die iets van een negatief gevoel oppikten. Waarschijnlijk het verdriet van mij en mijn collega. Alleen konden die deelnemers dat niet goed plaatsen. Ze pikten iets op wat niet goed paste bij Appreciative Inquiry. Dat leidde tot kritiek en een gespannen gevoel bij enkele deelnemers (niet bij allemaal gelukkig!). Er zijn uiteindelijk twee mensen voor het einde van de training gestopt. Dat was erg vervelend. En als je al verdrietig bent, dan kan zo’n gebeurtenis dat gevoel nog eens versterken.

De waarderende houding.

Bovenstaand voorbeeld uit mijn eigen praktijk heeft duidelijk iets te maken met hoe ik er op dat moment zelf bij zat. Mijn aanwezigheid. Dat wat ik uitstraalde. In het Engels noemen ze dat ‘presence’. In het Nederlands moeilijk te vertalen. Wij hebben het vaak over de ‘waarderende houding’. Het onderwerp ‘waarderende houding’ is op dit moment een thema dat door meer mensen in de AI-wereld wordt onderzocht. Gervase Bushe vertelt in zijn artikelen vaak over het voorbeeld dat hij met een AI-cyclus bezig was bij een groep managers in de bouw, maar dat ‘de magie’ niet plaatsvond. Er ontstond geen generativiteit. Ook hij onderzoekt hoe de practitioners aanwezigheid invloed heeft op het proces.

David Shaked was Lean-consultant. Hij ontdekte Appreciative Inquiry, deed een opleiding, en zette strengths based Lean Six Sigma op de kaart. Vervolgens ontdekte hij dat, ook al was zijn benadering waarderend, het proces toch niet altijd verliep zoals hij hoopte. En dat dat een hoop te maken had met hoe hij er op dat moment bij zat. Hij reflecteerde hierop met zijn Franse collega’s, Claire Lustig en Bernard Tollec, en ze besloten met zijn drieën een boek te schrijven over het principe ‘presence’.

‘Doing’ en ‘Being’.

In het boek van David, Claire en Bernard, schrijven zij dat er een verschil is tussen ‘Doing AI’ en ‘Being AI’.

• Doing: je volgt de stappen uit de 6 V-cyclus, of gebruikt een andere tool uit de waarderende benadering tijdens een AI-proces.
• Being: je richt je op, en onderzoekt datgene wat werkt of wat energie geeft in het hier-en-nu.

Ze vertellen daarbij dat beide manieren van werken met de waarderende benadering waardevol is. De twee zijn onlosmakelijk verbonden. Wanneer je werkt met groepen mensen kun je bijna niet zonder ‘Being’.

David, Claire en Bernard maakten een model, waarin duidelijk wordt gemaakt dat de twee buitenste cirkels te maken hebben met ‘Doing AI’, en de twee binnenste cirkels met ‘Being AI’.

‘Paradigms’ staat voor paradigma’s. Dat heeft te maken met je geloofssysteem: hoe kijk jij naar de wereld en waar geloof jij in. Dat staat heel dicht bij wie jij bent en wat jij uitstraalt. ‘Presence’ staat in het hart van het model: hoe we ons verhouden tot anderen en hoe we aanvoelen en sturen in conversaties op een waarderende manier.

‘Principles’ is de verbindende factor tussen alle cirkels: tussen ‘Being’ en ‘Doing’.

Appreciative Inquiry is geen trucje.

Mensen hebben een ‘bullshit radar’. Als jouw gedrag, of jouw uitstraling niet in lijn is met wat je predikt, dan gaat die radar piepen. Je bent dan niet meer geloofwaardig. De meeste AI-practitioners die ik ken, die leven de waarderende houding ook uit. Maar soms is dat heel moeilijk. Als je bijvoorbeeld, zoals ik in mijn voorbeeld hierboven, verdrietig bent. Of misschien heb je een discussie met iemand, of zelfs een conflict. Misschien mag je iemand niet. Lukt het om in dat moment ook waarderend te blijven? Binnen in jou zit de kern van wat je naar buiten uitstraalt. Soms zit daar iets omheen, door van alles wat je bezighoudt, waardoor het niet naar buiten kan uitstralen. In sommige gevallen wordt jouw waarderende houding behoorlijk op de proef gesteld. Wat kun je dan doen, om toch een waarderende houding vast te houden?

Workshop ‘presence’.

Het lukt iedereen om een waarderende houding te hebben in de juiste omstandigheden. Welke omstandigheden zijn dat voor jou? Misschien als je speelt met je kind, als je werkt met je favoriete collega’s of als je een leuke klant hebt. Vanuit daar is het makkelijker om te onderzoeken wat er voor jou nodig is om jouw waarderende houding vast te houden. En zelfs om te oefenen met het vasthouden van een waarderende houding als je op de proef wordt gesteld. Wij denken namelijk wel dat je een waarderende houding kunt oefenen.

Tijdens de World Appreciative Inquiry Conference in Nice, vorig jaar, spraken we David Shaked. We raakten aan de praat over zijn boek over Strengths based Lean Six Sigma. Hij vertelde ons dat hij net een nieuw boek had uitgegeven: 5P – how to unleash the full power of Appreciative Inquiry. Wij vonden dit heel interessant, en besloten meteen om hier meer mee te doen. Zo kwamen we samen met David op het idee om een workshop over ‘presence’ te organiseren.

In de workshop gaan we dan ook in op de momenten waarop jij een waarderende ‘presence’ had. Wat speelde toen mee? Wat helpt om een waarderende houding te hebben en te houden? Wat kun je doen wanneer je in moeilijkere omstandigheden terecht komt? We eindigen de workshop met ideeën om ervoor te zorgen dat je je waarderende houding cultiveert, en behoudt in de meest uitdagende situaties. En natuurlijk kun je het boek ook meteen aanschaffen.

Corona

We kunnen wel zeggen dat we nu in moeilijke omstandigheden die uitdagend zijn om te waarderen terecht zijn gekomen door het coronavirus. De workshop met David Shaked moesten wij vanwege het virus uitstellen tot het najaar. Dit geeft ons tegelijkertijd de mogelijkheid deze workshop nog beter te maken, en nog passender bij jouw behoefte. Je kunt je dus nog steeds aanmelden. Wil je graag meedoen? Stuur ons een e-mail: instituut@instituutvoorinterventiekunde.nl. We houden dan contact met je over nieuwe data, de kosten en het programma.

Door Barbara van Kesteren