Een cadeautje – door Pim Croiset van Uchelen

Die hebben we hard nodig, zeker om een beoogde cultuurverandering door te voeren: verandering naar een cultuur waarin onze interne samenwerking gebaseerd is op vertrouwen, onderlinge steun, zelfdiscipline en “out of the box” denken. Om de een of andere reden worden dit soort begrippen altijd in Engelse termen gebracht, wellicht ter legitimatie van het feit dat het een “management concept” is: Trust – Support – Discipline – Stretch. Nederlandse of Engelse termen daargelaten: dit is een uitdaging voor een organisatie, die vanuit zijn taakstelling (de opsporing en strafrechtelijke vervolging) gewend is de buitenwereld tegemoet te treden met gepaste argwaan, strakke processturing en het bewaken van de grenzen van de wetboeken van strafrecht en strafvordering. Je krijgt geen criminelen veroordeeld als je vertrouwen te groot is of als je buiten je boekje gaat.

Gonny vroeg mij, of ik een interessante praktijkopdracht wist als afstudeeropdracht voor haarzelf en enkele medestudenten. Die had ik dus wel: ontwerp een creatieve interventie om medewerkers op een interactieve manier vertrouwd te maken met Trust – Support – Discipline – Stretch in de dagelijkse samenwerking.

Tot mijn verrassing werd mijn opdracht gekozen en maakte ik kennis met Mieke, Renske en Lisette, die samen met Gonny een rollenspel zouden ontwikkelen waar ik binnen mijn organisatie gebruik van zou kunnen maken. Carte blanche: ik wilde mij graag laten verrassen.

En dat is gelukt. Op een zonnige lentedag fietste ik naar het inspirerende WG-complex in Amsterdam-West en maakte daar kennis met alle andere studenten van Gonny’s opleiding en hun begeleiders. Het viertal dat met mijn opdracht aan de slag was gegaan hield een introductie voor het rollenspel dat zij ontwikkeld hadden, en liet hun medestudenten het rollenspel uitvoeren en observeren. En het bleek een bruikbaar instrument. Het knappe vond ik, dat de vier Engelse begrippen in het rollenspel perfect werden teruggebracht tot aspecten in de dagelijkse samenwerking, die herkenbaar waren en vanuit de interactie veel eenvoudiger handen en voeten kregen dan vanuit het achterliggende theoretische kader. De begrippen kregen betekenis. Daarnaast vond ik het bijzonder, dat de “acteurs” zich in het rollenspel gedroegen, zoals mijn collega’s bij het OM ook daadwerkelijk in de nagespeelde situatie zouden gedragen. Denken vanuit controle in plaats van vertrouwen bijvoorbeeld, het kwam heel treffend naar voren.

Inmiddels heb ik het rollenspel, onder begeleiding van Mieke, Renske, Lisette en Gonny, binnen mijn eigen team op het Parket Amsterdam laten uitvoeren. En met succes. Trust – Support – Discipline – Stretch hebben bij mijn mensen meer betekenis gekregen, en de ervaring van het uitvoeren en observeren van het rollenspel hebben ook bewerkstelligd dat het onderwerp is gaan leven, dat mijn collega’s erover nadenken en het er met elkaar over hebben. En dat is een belangrijke (zij het pas een eerste) stap in het veranderen van de cultuur binnen ons bedrijf.

Mieke, Renske, Lisette en Gonny, en natuurlijk de begeleiders van het Instituut voor Interventiekunde: Heel hartelijk dank voor dit cadeautje!

Pim Croiset van Uchelen,

directeur bedrijfsvoering Openbaar Ministerie,

Arrondissementsparket Amsterdam