Interventiekunde is geen verandermanagement.

Wat is interventiekunde?

Interveniëren is binnenkomen in een voortgaand systeem van relaties, en tussen of bij personen, groepen of objecten komen met het doel om ze te helpen (Argyris).

Een interventiekundige is iemand die oog heeft voor het gehele klantsysteem (een individu, in een team, in een organisatie, in een context), die op al deze niveaus kan onderzoeken wat er aan de hand is en die vervolgens interventies kan inzetten die de klant in staat stellen om de vraag zo goed mogelijk blijvend te beantwoorden. Hierbij is het opbouwen van goede werkrelaties met de klant(en) van essentieel belang.

Wanneer kun je een interventiekundige inzetten?

Je kunt een interventiekundige vragen om te helpen wanneer je bijvoorbeeld onderling ‘gedoe’ hebt binnen teams, wanneer er conflicten zijn, wanneer een organisatie harder groeit dan dat-ie aankan, wanneer een team zich verwaarloosd voelt, wanneer een organisatie, team of afdeling beter wil worden in samenwerken met elkaar of anderen, wanneer men een beter begrip wil krijgen van elkaars denkbeelden of bewegingsredenen, wanneer aannames in de weg gaan zitten, wanneer men elkaars perspectieven wil begrijpen, wanneer een manager hulp wil bij de ontwikkeling van zijn of haar team,  wanneer een organisatie of team productiever wil zijn, etc. Organisatieontwikkeling, coaching, teamontwikkeling, organisatiecoaching of organisatieverandering zitten allemaal in het repertoire van een interventiekundige.

Een interventiekundige is er in eerste instantie op gespitst om een vertrouwensklimaat te creëren, samen met de klant. Daarna sluit zij zo goed mogelijk aan bij wat voor de klant belangrijk is om waarde te kunnen toevoegen. Opleiden is hierbij altijd een belangrijke component, omdat de interventiekundige de klant in staat stelt om de volgende keer dezelfde vraag zelf te kunnen beantwoorden. Een interventiekundige is namelijk vaak maar tijdelijk aanwezig in een systeem. De klant kan niet afhankelijk blijven van een interventiekundige.

De definitie van een interventiekundige

Het Instituut voor Interventiekunde stelt zich ten doel om interventiekundigen op te leiden volgens deze definitie (Argyris, 1970, Schein, 1996, Hosking & Morley, 1996) en wel op de volgende manier:

1. “Tijdelijk aanwezig zijn in een lopend systeem (persoon, groep, organisatie) …”

Een interventiekundige vraagt zich altijd af wat de kenmerken zijn van het systeem waarin hij zijn werk doet en hoe hij hierbij kan aansluiten. Wanneer het systeem een persoon is, dan is er vaak sprake van coaching; wanneer het systeem een groep is, van training; en wanneer het systeem een organisatie is, van (organisatie-)advies.

2. “Met als doel: met de klant gezamenlijk te onderzoeken wat er aan de hand is en vervolgens, door het inzetten van gerichte interventies de klant in staat te stellen om zijn eigen vragen blijvend te beantwoorden.”

Interventiekundigen realiseren zich dat ze, zodra ze met een klantsysteem in gesprek raken invloed uitoefenen. Onderzoeken wat er eigenlijk aan de hand is, is hiermee meteen een interventie. Er is doorlopend sprake van een gezamenlijk onderzoek; de klant is immers beter op de hoogte van wat er speelt dan de interventiekundige. Omdat deze tijdelijk aanwezig is en niet verantwoordelijk is voor de uiteindelijke verandering waartoe een klant al dan niet besluit, is het de taak van de interventiekundige om een klant te helpen om zijn eigen vragen te beantwoorden. Hierbij geldt dat de meeste vragen die klanten stellen, zelden gemakkelijk op te lossen zijn. De interventiekundige helpt de klant daarom ook om de onderliggende kwesties serieus te onderzoeken en aan te pakken, zodat het antwoord op de vraag duurzaam is.

3. “…En hieraan ontlenen mensen persoonlijke en professionele waarde.”

Omdat interventiekundigen werken in systemen waarin allerlei zaken op elkaar ingrijpen, is er nooit te voorspellen wat het effect is van bepaalde interventies. Mensen werken in organisaties om persoonlijke doelen te halen, om hun eigen belangen te dienen, om persoonlijke waarde te creëren. Veranderingen in organisaties leiden ertoe dat hetgeen medewerkers ontlenen aan hun werk, ook verandert. Een interventiekundige is zich hiervan bewust en houdt hiermee rekening.

De drie belangrijkste taken van een interventiekundige

Vanuit bovenstaande definitie heeft een interventiekundige de volgende drie belangrijkste taken (Argyris, 1970, 1996):

1. Helpen genereren van nuttige en valide informatie;
2. Helpen maken van vrije en geïnformeerde keuzes;
3. Helpen creëren van innerlijke betrokkenheid.

Deze drie taken volgen elkaar op; naarmate er meer nuttige en voor de deelnemers/klanten relevante informatie op tafel komt, zijn ze beter in staat om een vrije keuze te maken op basis van deze informatie en hierdoor neemt de kans op échte betrokkenheid toe. Betrokkenheid is een centraal begrip in dit gedachtegoed. Interventiekundigen zijn altijd bezig het verantwoordelijkheidsgevoel en de betrokkenheid van mensen bij wat ze doen te (helpen) vergroten.

De basis voor het beroepsprofiel van interventiekundigen ligt in de wetenschappelijke domeinen: Sociale psychologie, Arbeids- & Organisatiepsychologie en Bestuurskunde.

Onze opleidingsfilosofie

Onze filosofie is gebaseerd op het sociaal constructionisme. Dit betekent dat we er niet vanuit gaan dat de wereld voor iedereen hetzelfde is en dat wij in ons onderwijs een waarheid verkondigen waarover iedereen het eens is. Wij geloven dat de woorden die we gebruiken de wereld creëert waarin we leven en dat de interventiekundige samen met de klanten continu gezamenlijk betekenis verlenen aan wat er gebeurt. De twee interventiekundige vragen “Wat is er hier aan de hand?” en “Wat kunnen we doen?” zijn daarmee vragen die continu nieuwe antwoorden krijgen, afhankelijk van wie er deelneemt aan het gesprek. Daarom is het van groot belang dat interventiekundigen in hun aanpak van groeps- en organisatorische issues altijd zoveel mogelijk stakeholders betrekken bij hun onderzoek en interventie.

Daarvoor bieden wij de Postmaster Interventiekunde aan, een post-WO gecertificeerde opleiding.

Wij zijn zowel een interventiekundig adviesbureau, als een opleidingsbureau. Wil je meer lezen over onze aanpak bij organisaties, lees hier dan verder. Ben je benieuwd hoe deelnemers van de Postmasteropleiding Interventiekunde de opleiding beleven, lees dan de blog van Jorrit, of de blog van José.

Door Barbara van Kesteren – mede-eigenaar Instituut voor Interventiekunde